LâM thao Quận công Châu Văn Tiếp
( 1738 – 1784 )
Oâng sinh naêm 1738 taïi laøng Vaïn Hoa, Toång Xuaân Vinh, huyeän Ñoâng Xuaân, Phuû Tuy An, tænh Phuù Yeân. Oâng maát 1784 treân soâng Mang Thít, laøng Hoäi An, tænh Vónh Long. Nhöng phaàn moä cuûa oâng laïi ñöôïc an taùng taïi laøng Haéc Laêng, phuû An Phuù Thöôïng, Baø Ròa (nay laø aáp Phöôùc Laêng, xaõ Tam An, huyeän Long Ñaát, tænh Baø Ròa Vuõng Taøu).
Sinh thôøi, oâng ñöôïc xem laø moät trong “Tam huøng cuûa ñaát Gia Ñònh” vaø laø moät trong “Thaát hieàn cuûa haøng töôùng lónh” döôùi thôøi Nguyeãn Aùnh. Vì laø vò töôùng coù taøi, coù ñöùc neân maëc duø nhieàu vò töôùng cuûa nhaø Nguyeãn bò leân aùn, nhöng Chaâu Vaên Tieáp vaãn ñöôïc loøng daân ngöôõng moä. Khi Nguyeãn Nhaïc, thuû lónh phong traøo Taây Sôn döïng côø khôûi nghóa ôû Taây Sôn, Bình Ñònh thì Chaâu Vaên Tieáp cuõng taäp hôïp nghóa quaân treân nuùi Traø Laêng, Phuù Yeân ñeå chuaån bò khôûi nghóa. Sau gaàn 6 naêm taäLA¢M THAO QUAÄN CO¢NG CHA¢U VA£N TIE¸P
( 1738 – 1784 )
O
ng sinh naªm 1738 ta#i la#ng Va#n Hoa, To#ng Xua
n Vinh, huye#n #o
ng Xua
n, Phu# Tuy An, t#nh Phuï Ye
n. O
ng ma¸t 1784 tre
n so
ng Mang ThÝt, la#ng Ho#i An, t#nh Vãnh Long. Nh#ng phaµn mo# cu#a o
ng la#i ##«#c an taïng ta#i la#ng HaÐc Laªng, phu# An Phuï Th#«#ng, Ba# Rßa (nay la# a¸p Ph#«ïc Laªng, xaâ Tam An, huye#n Long #a¸t, t#nh Ba# Rßa Vuâng Ta#u).
Sinh th«#i, o
ng ##«#c xem la# mo#t trong “Tam hu#ng cu#a #a¸t Gia #ßnh” va# la# mo#t trong “Tha¸t hieµn cu#a ha#ng t#«ïng lãnh” d#«ïi th«#i Nguye·n Aïnh. V× la# vß t#«ïng coï ta#i, coï ##ïc ne
n ma#c du# nhieµu vß t#«ïng cu#a nha# Nguye·n bß le
n aïn, nh#ng Cha
u Vaªn Tie¸p va·n ##«#c lo#ng da
n ng#«âng mo#. Khi Nguye·n Nha#c, thu# lãnh phong tra#o Ta
y S«n d##ng c«# kh«#i nghãa «# Ta
y S«n, B×nh #ßnh th× Cha
u Vaªn Tie¸p cuâng ta#p h«#p nghãa qua
n tre
n nuïi Tra# Laªng, Phuï Ye
n #e# chua#n bß kh«#i nghãa. Sau gaµn 6 naªm ta#p h«#p l##c l#«#ng, nghãa qua
n cu#a Cha
u Vaªn Tie¸p #aâ taªng le
n ra¸t nhanh. Vie#c thoa# thua#n h«#p nha¸t v«ïi l##c l#«#ng Nguye·n Nha#c kho
ng tha#nh, o
ng da·n me# va# nghãa qua
n baªng r##ng, v#«#t nuïi #e¸n Gia #ßnh ga#p Nguye·n Aïnh 1783. Nguye·n Aïnh phong ch#ïc Kha
m sai Ta# T#«ïng #inh qua
n co
ng. Trong 2 naªm cuo¸i #«#i, Cha
u Vaªn Tie¸p giuïp Nguye·n Aïnh o#n #ßnh da
n c# «# vu#ng #a¸t m«ïi phÝa Ta
y. Khi Cha
u Vaªn Tie¸p ma¸t 1784, vua Gia Long, Minh Ma#ng, T## ##ïc va# sau na#y la# Ba#o #a#i #aâ ban cho o
ng nh#âng pha#m ha#m, ch#ïc t#«ïc danh giaï, ke#m theo la# nh#âng nguoµn l«#i #e# lo vie#c h#«ng #e#n, ta#i #eµn th«# va# phaµn mo# o
ng ta#i Ba# Rßa. Nga#y 17/12/1831, sau khi le
n ngo
i 12 naªm, vua Minh Ma#ng xem xeït la#i ba#ng va#ng trieµu #×nh, #aâ na
ng Cha
u Vaªn Tie¸p le
n ha#ng “ta# va#n co
ng thaµn”, tra#ng voâ t#«ïng qua
n, #o
tho¸ng phu#, thaïi ba#o traïng lie#t la
m thao qua#n co
ng.
Cha
u Vaªn Tie¸p ma¸t va#o mu#a thu 1784 ta#i Vãnh Long. Mo# va# ngo
i #eµn #aµu tie
n t#«#ng nh«ï o
ng ##«#c xa
y ca¸t ta#i la#ng Ta
n An Ho#i, xaâ B×nh Chaïnh, huye#n Tam B×nh, t#nh Vãnh Long. Naªm 1788, khi #oïng #o
«# Gia #ßnh, vua Gia Long c## mo#t nhoïm quan #e¸n thu tha#p ha#i co¸t Cha
u Vaªn Tie¸p «# Vãnh Long, ra le#nh kha
m lie#m ha#i co¸t cu#a vß t#«ïng duâng ca#m baÌng ga¸m cho#n #a¸t «# la#ng HaÐc Laªng, Tam An, Ba# Rßa xa
y mo#t #eµn th«# #e# t#«#ng nie#m o
ng.
(Tham kha#o nga#y ma¸t cu#a Cha
u Vaªn Tie¸p : cuo¸n T## #ie#n nha
n va#t lßch s## Vie#t Nam ghi nga#y ma¸t cu#a Cha
u Vaªn Tie¸p la# 13/10/1784. Naªm 1910 uy# ban nghie
n c#ïu #o
ng D#«ng #aâ phaït hie#n mo#t ba#n ta#i lie#u tie#u s## Cha
u Vaªn Tie¸p do o
ng Nguye·n Vaªn Hai, #o¸c phu# s#ï Tra# Vinh bie
n soa#n: o
ng ma¸t nga#y 19/10/1784. Nh#ng theo tham kha#o nha
n da
n HaÐc Laªng cuïng o
ng va#o nga#y vÝa: nga#y o
ng ma¸t la# 20/10/1784 (a
m lßch)).
p hôïp löïc löôïng, nghóa quaân cuûa Chaâu Vaên Tieáp ñaõ taêng leân raát nhanh. Vieäc thoaû thuaän hôïp nhaát vôùi löïc löôïng Nguyeãn Nhaïc khoâng thaønh, oâng daãn meï vaø nghóa quaân baêng röøng, vöôït nuùi ñeán Gia Ñònh gaëp Nguyeãn Aùnh 1783. Nguyeãn Aùnh phong chöùc Khaâm sai Taû Töôùng ñinh quaân coâng. Trong 2 naêm cuoái ñôøi, Chaâu Vaên Tieáp giuùp Nguyeãn Aùnh oån ñònh daân cö ôû vuøng ñaát môùi phía Taây. Khi Chaâu Vaên Tieáp maát 1784, vua Gia Long, Minh Maïng, Töï Ñöùc vaø sau naøy laø Baûo Ñaïi ñaõ ban cho oâng nhöõng phaåm haøm, chöùc töôùc danh giaù, keøm theo laø nhöõng nguoàn lôïi ñeå lo vieäc höông ñeøn, taïi ñeàn thôø vaø phaàn moä oâng taïi Baø Ròa. Ngaøy 17/12/1831, sau khi leân ngoâi 12 naêm, vua Minh Maïng xem xeùt laïi baûng vaøng trieàu ñình, ñaõ naâng Chaâu Vaên Tieáp leân haøng “taû vaän coâng thaàn”, traïng voõ töôùng quaân, ñoâ thoáng phuû, thaùi baûo traùng lieät laâm thao quaän coâng.
Chaâu Vaên Tieáp maát vaøo muøa thu 1784 taïi Vónh Long. Moä vaø ngoâi ñeàn ñaàu tieân töôûng nhôù oâng ñöôïc xaây caát taïi laøng Taân An Hoäi, xaõ Bình Chaùnh, huyeän Tam Bình, tænh Vónh Long. Naêm 1788, khi ñoùng ñoâ ôû Gia Ñònh, vua Gia Long cöû moät nhoùm quan ñeán thu thaäp haøi coát Chaâu Vaên Tieáp ôû Vónh Long, ra leänh khaâm lieäm haøi coát cuûa vò töôùng duõng caûm baèng gaám choïn ñaát ôû laøng Haéc Laêng, Tam An, Baø Ròa xaây moät ñeàn thôø ñeå töôûng nieäm oâng.
(Tham khaûo ngaøy maát cuûa Chaâu Vaên Tieáp : cuoán Töø ñieån nhaân vaät lòch söû Vieät Nam ghi ngaøy maát cuûa Chaâu Vaên Tieáp laø 13/10/1784. Naêm 1910 uyû ban nghieân cöùu Ñoâng Döông ñaõ phaùt hieän moät baûn taøi lieäu tieåu söû Chaâu Vaên Tieáp do oâng Nguyeãn Vaên Hai, Ñoác phuû söù Traø Vinh bieân soaïn: oâng maát ngaøy 19/10/1784. Nhöng theo tham khaûo nhaân daân Haéc Laêng cuùng oâng vaøo ngaøy vía: ngaøy oâng maát laø 20/10/1784 (aâm lòch)).